Ελεύθεροι σπόροι & ελεύθερα(;) μεταλλαγμένα; από ΠΕΡΙΠΟΛΟ ΜΑΝΗΣ

από ΠΕΡΙΠΟΛΟ ΜΑΝΗΣ

Η διατροφή είναι ένα θέμα που  μας αφορά όλους, και τα τελευταία χρόνια γίνεται συνεχής προσπάθεια να ελεγχθεί με κάθε τρόπο. Οι εξελίξεις τρέχουν και πολλά είναι αυτά που δεν γνωρίζουμε τουλάχιστον όσον αφορά σε μη υβριδικούς γνήσιους σπόρους και μεταλλαγμένους.

Παραθέτουμε  το πρόσφατο ιστορικό, όσον αφορά την ΕΕ και τις αντίστοιχες νομοθεσίες διότι πιστεύουμε πως είναι σημαντικό να γνωρίζουμε τα τεκταινόμενα και ως πολίτες να πράξουμε ανάλογα:

Ως τις 11 Μαρτίου που τελικά υπερψηφίστηκε η πρόταση που έγινε τον Δεκέμβριο του 2013, από έναν και μόνον ευρωβουλευτή, για απόρριψη της νομοθεσίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, που θα υποχρέωνε τους έλληνες και ευρωπαίους αγρότες να καλλιεργούν μόνο σπόρους εμπορίου, κυριολεκτικά κινδυνεύαμε να κηρυχθούμε  όλοι όσοι καλλιεργούμε ντόπιες παραδοσιακές ποικιλίες, παράνομοι. Συγκεκριμένα:


Υπερψηφίστηκε από την Επιτροπή Γεωργίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου η τροπολογία που κατέθεσε ο ανεξάρτητος ευρωβουλευτής, Κρίτων Αρσένης, για την απόρριψη της πρότασης νομοθεσίας που θα υποχρέωνε τους έλληνες και ευρωπαίους αγρότες να αγοράζουν σπόρους μόνο από πολυεθνικές.

Μετά την ομόφωνη καταψήφιση της νομοθεσίας από την Επιτροπή Περιβάλλοντος, η Επιτροπή Γεωργίας – με κύρια αρμοδιότητα για τη συγκεκριμένη νομοθεσία – είπε ένα ηχηρό «όχι» στον κερδοσκοπικό έλεγχο της τροφής από τις πολυεθνικές.

Παράλληλα, οι Ευρωβουλευτές που υπερψήφισαν την τροπολογία, αντιτάχθηκαν στην επιβολή γραφειοκρατικών εμποδίων σε όσους αγρότες επιλέγουν να μην αγοράζουν σπόρους από το εμπόριο, ενώ υπερασπίστηκαν το δικαίωμα στην ελεύθερη πρόσβαση σε τροφή αλλά και τη διατροφική ασφάλεια.

Τελικά, στις 11 Μαρτίου 2014, υπερψηφίστηκε και από την Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου η τροπολογία για την απόρριψη της πρότασης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που θα επέβαλε συνθήκες καθολικού μονοπωλίου των πολυεθνικών στην εμπορία των σπόρων στην ευρωπαϊκή και παγκόσμια αγορά. Με την υπερψήφιση αυτή η νομοθεσία απορρίπτεται από το Ευρωκοινοβούλιο και υποχρεώνεται στην πράξη η Ευρωπαϊκή Επιτροπή να την αποσύρει.

Έτσι μετά από τη θετική αυτή εξέλιξη, διασφαλίστηκε ως την επόμενη «επίθεση» που θα δεχτούμε από τις ελάχιστες πολυεθνικές των σπόρων, που ελέγχουν την παγκόσμια αγορά, το δικαίωμα μας στη διατροφική ασφάλεια και στην ελεύθερη πρόσβαση στην τροφή. Αν δεν αποσυρόταν αυτή η νομοθετική πρόταση, θα ήταν πρακτικά αδύνατο για έλληνες και ευρωπαίους αγρότες να διατηρούν και να αναπαράγουν τους σπόρους τους.

Σημειώνεται ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή με τη συγκεκριμένη πρόταση έχει προτείνει τη μεταρρύθμιση της ευρωπαϊκής νομοθεσίας για την εμπορία των σπόρων υιοθετώντας τα αιτήματα των πολυεθνικών που εμπορεύονται σπόρους.
Στόχος των πολυεθνικών είναι η επιβολή μονοπωλίου στην εμπορία των σπόρων στην ευρωπαϊκή και παγκόσμια αγορά -η εμπορική αξία της οποίας υπολογίζεται στα 45 δισ. δολάρια και της ευρωπαϊκής στα 9 δισ. δολάρια ετησίως. Παράπλευρος στόχος, η απαλλαγή δια παντός από τους «ανταγωνιστές» της (αγρότες, βιολογικούς κτηνοτρόφους, παραγωγούς παραδοσιακών σπόρων – ελεύθεροι από δικαιώματα ιδιοκτησίας).
Σήμερα, οι τέσσερις μεγαλύτερες εταιρείες του κλάδου ελέγχουν το 58% της παγκόσμιας αγοράς, οι 10 μεγαλύτερες το 73% και τα ποσοστά αυτά αυξάνονται με γεωμετρική πρόοδο. Ωστόσο οι πολυεθνικές ισχυρίζονται πως χάνουν το 40% των εν δυνάμει αγορών, λόγω «παράνομης αναπαραγωγής», αλλά και καλλιέργειας μη καταχωρισμένων ποικιλιών σπόρων».

Τον Μάρτιο του 2014 λοιπόν, έκλεισε με νίκη το θέμα της ελευθερίας των σπόρων, αλλά άνοιξε ένα πιο τρομακτικό και με πολύ χειρότερες επιπτώσεις και στην υγεία και στον έλεγχο της τροφής.

Την Καθαρά Δευτέρα (3 Μαρτίου 2014) η ελληνική προεδρία της ΕΕ μέσω του Υπουργού ΠΕΚΑ, άνοιξε την πόρτα στα μεταλλαγμένα. Σε σπόρους, καλλιέργειες, και εμπορία. Θα γίνουν διαβουλεύσεις καθ’ όλον το έτος, στις οποίες θα επιδιώξουμε να ασκήσουμε πίεση όσοι εναντιωνόμαστε στα μεταλλαγμένα και οι τελικές αποφάσεις για το θέμα, θα ληφθούν προς το τέλος του 2014 με την ιταλική προεδρία στο τιμόνι της Ε.Ε.
Ενημερωθείτε, για το πως άνοιξε το θέμα, σύμφωνα με ανακοίνωση του ΥΠΕΚΑ:

Ο Υπουργός Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, Γιάννης Μανιάτης, προήδρευσε στην πρώτη συνεδρίαση του Συμβουλίου Υπουργών Περιβάλλοντος της ΕΕ για την Ελληνική Προεδρία, τη Δευτέρα 3 Μαρτίου, στις Βρυξέλλες.

Στο Συμβούλιο Περιβάλλοντος συμμετείχαν εκ μέρους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής η Επίτροπος για την Κλιματική Δράση, Connie Hedegaard, ο Επίτροπος για το Περιβάλλον, Janez Potočnik, και ο Επίτροπος για την Υγεία, Tonio Borg.

Το Συμβούλιο πραγματοποίησε δημόσια συζήτηση προσανατολισμού σχετικά με το «Πλαίσιο πολιτικής για το κλίμα και την ενέργεια κατά την περίοδο 2020-2030».

Επιπλέον, το Συμβούλιο πραγματοποίησε δημόσια ανταλλαγή απόψεων σχετικά με το σχέδιο για την τροποποίηση της οδηγίας 2001/18/ΕΚ όσον αφορά στη δυνατότητα των κρατών μελών να περιορίζουν ή να απαγορεύουν την καλλιέργεια, στο σύνολο ή σε τμήμα της επικράτειάς τους, των Γενετικά Τροποποιημένων Οργανισμών που έχουν εγκριθεί στο επίπεδο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η ανταλλαγή απόψεων επιβεβαίωσε την προθυμία των κρατών μελών να ανοίξει εκ νέου η συζήτηση σχετικά με την παρούσα νομοθετική πρόταση. Η Ελληνική Προεδρία θα συγκαλέσει την πρώτη συνεδρίαση εμπειρογνωμόνων για να εξετάσουν την πρόταση, στις 13 Μαρτίου 2014. Η Προεδρία σκοπεύει να καταλήξει σε πολιτική συμφωνία μεταξύ των κρατών μελών και να προετοιμάσει την υιοθέτηση από την ΕΕ της σημαντικής αυτής νομοθεσίας μέχρι το τέλος του 2014.

Όσον αφορά στο θέμα της τροποποίησης της οδηγίας 2001/18 για τη δυνατότητα που παρέχεται στα κράτη μέλη να περιορίζουν ή να απαγορεύουν την καλλιέργεια ΓΤΟ στην επικράτειά τους, οι οποίοι έχουν εγκριθεί σε ενωσιακό επίπεδο, πρόκειται για ένα πολύ δύσκολο θέμα που διχάζει την Ευρώπη και βρίσκει τη μεγάλη πλειοψηφία των πολιτών αντίθετο στις όποιες αποφάσεις αδειοδότησης καλλιεργειών λαμβάνονται σε επίπεδο ΕΕ. Ενδεικτικό της δυσκολίας του θέματος και της πόλωσης μεταξύ των κρατών μελών που υποστηρίζουν την αδειοδότηση των ΓΤΟ και αυτών που αντιτίθενται σε αυτή, είναι ότι αν και η πρόταση παρουσιάστηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή το 2010, τελευταία φορά συζητήθηκε τον Μάρτιο του 2012 χωρίς να καταστεί δυνατή η επίτευξη συμφωνίας.

Η Ελληνική Προεδρία, μετά τη σχετική συζήτηση που διεξήχθη στο Συμβούλιο Γενικών Υποθέσεων με αφορμή την αδειοδότηση της καλλιέργειας του αραβόσιτου 1507, αποφάσισε να ξαναφέρει στο προσκήνιο τη σχετική συζήτηση που είχε διακοπεί άδοξα πριν από δύο χρόνια και να διερευνήσει κατά πόσο υπάρχει πλέον γόνιμο έδαφος για την επίτευξη συμφωνίας με βάση τη νέα συμβιβαστική πρότασή μας, αναφέρει το ΥΠΕΚΑ.

Κατά τη χθεσινή ανταλλαγή απόψεων επιβεβαιώθηκε ότι, στη συντριπτική τους πλειοψηφία, οι αντιπροσωπίες επικρότησαν την πρωτοβουλία της Ελλάδας για επανεξέταση της εν λόγω νομοθετικής πρότασης όπως αυτή έχει τροποποιηθεί από την Ελληνική Προεδρία. Ως εκ τούτου, η Προεδρία δρομολόγησε ήδη την εξέταση της πρότασης σε τεχνικό και πολιτικό επίπεδο. Στόχος μας είναι η επίτευξη πολιτικής συμφωνίας πριν από το τέλος της ελληνικής Προεδρίας. Σήμερα, η υφιστάμενη αδειοδοτική διαδικασία δεν επιτρέπει στα κράτη μέλη να απαγορεύουν την καλλιέργεια των ΓΤΟ εφόσον αυτοί έχουν αδειοδοτηθεί από την ΕΕ, ενώ ταυτόχρονα παραμένουν οι διαμετρικά αντίθετες απόψεις των κρατών μελών για τους ΓΤΟ. Παρόλα αυτά, η Ελληνική Προεδρία, με ρεαλισμό αλλά και σεβασμό στους Ευρωπαίους πολίτες οι οποίοι στην μεγάλη πλειοψηφία τους αντιτίθενται στην καλλιέργεια ΓΤΟ στην Ευρώπη, θα εξαντλήσει τα περιθώρια που υπάρχουν στην παρούσα χρονική συγκυρία για την κατά το δυνατόν βελτίωση του συστήματος αδειοδότησης, προκειμένου να μπορούν πλέον τα κράτη που το επιθυμούν να μην επιτρέπουν την καλλιέργεια των ΓΤΟ στο έδαφός τους.

Ο Υπουργός ΠΕΚΑ, Γιάννης Μανιάτης, σε δηλώσεις του μετά το Συμβούλιο Υπουργών Περιβάλλοντος, είπε τα ακόλουθα σχετικά με το θέμα:

«Το δεύτερο μεγάλο θέμα που μας απασχόλησε είναι οι Γενετικά Τροποιημένοι Οργανισμοί. Ένα θέμα το οποίο ήταν σε ύπνωση τα τελευταία τέσσερα χρόνια. Πήραμε την πρωτοβουλία και το θέσαμε σε συζήτηση στο σημερινό Συμβούλιο. Η εντολή που μας έδωσε το Συμβούλιο είναι ισχυρή. Ο φάκελος ξανανοίγει. Θα δώσουμε τη δυνατότητα στα κράτη μέλη να μπορούν να αρνηθούν τις καλλιέργειες Γενετικά Τροποποιημένων Οργανισμών, υπό προϋποθέσεις ασφαλώς. Όμως, σε κάθε περίπτωση, η μεγάλη πλειοψηφία των Ευρωπαίων πολιτών που είναι αντίθετοι στην εκμετάλλευση Γενετικά Τροποποιημένων Οργανισμών βρίσκει πια με βάση τη σημερινή απόφαση ένα πολύ ισχυρό σύμμαχο.

Είμαστε αισιόδοξοι ότι με τη βοήθεια και της Επιτροπής, αλλά και όλων των μελών του Συμβουλίου, θα καταφέρουμε στη διάρκεια της Ελληνικής Προεδρίας να φτάσουμε σε μια συγκεκριμένη πολιτική συμφωνία, έτσι ώστε επιτέλους τα κράτη μέλη να έχουν τη δυνατότητα να απαγορεύσουν την καλλιέργεια των Γενετικά Τροποποιημένων Οργανισμών».
Διαβάστε ολόκληρη η ανακοίνωση στο:

http://www.euro2day.gr/news/economy/article/1189831/pragmatopoihthhke-to-symvoylio-ypexa-ths-ee.html

Φυσικά υπήρξαν αντιδράσεις και από κράτη και από ανθρώπους και από συλλογικότητες. Είναι υποκρισία "να μας προστατεύουν" ανοίγοντας ένα κλειστό θέμα, που όσο είναι κλειστό είμαστε και προστατευμένοι. Ενδεικτικά, σε ανοιχτή επιστολή που απευθύνει το CISD στον υπουργό, για το συγκεκριμένο θέμα, δηλώνει μεταξύ άλλων:

Κύριε Υπουργέ, Προεδρεύοντα του Περιβάλλοντος στο Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης,

οργή και κατάπληξη προξένησε, μεσούσης της Ελληνικής Προεδρίας, η πληροφορία για την πρόσφατη συμφωνία στην οποία οδηγήσατε το Συμβούλιο εν είδη «διπλωματικού» συμβιβασμού και αφορά στο μείζον ζήτημα των Γενετικά Τροποποιημένων Οργανισμών (ΓΤΟ).

Δέκα χρόνια μετά το veto που άσκησε η Ελλάδα, κατά την Ελληνική Προεδρία του 2003, με την Μ. Βρετανία, την Γαλλία, την Γερμανία και το Βέλγιο κατά των μεταλλαγμένων, ενάντια σε εξαιρετικά ισχυρές πιέσεις, και ανέτρεψε τα σχέδια των πολυεθνικών, αλλά και μετά από 20 περίπου χρόνια embargo και σκληρών διαπραγματεύσεων, ανοίξατε εσείς, στις βιομηχανίες που χρόνια καιροφυλακτούσαν, την κερκόπορτα για την εισβολή ανεξερεύνητων ακόμη «τεχνολογιών» που θα καθορίσουν τη μοίρα των αγροτικών καλλιεργειών και της υγείας των Ελλήνων και Ευρωπαίων Πολιτών.

Από σήμερα και για πρώτη φορά η Ελλάδα δεν θα εμφανίζεται μεταξύ των χωρών που αντιστέκονταν, στην εισαγωγή και καλλιέργεια των ΓΤΟ.

Από σήμερα, η Ελλάδα ως Προεδρεύουσα, ανέστειλε δια παντός την σθεναρή μειοψηφία που, με το βέτο της, είχε μπλοκάρει στο παρελθόν τη λήψη κάθε ανάλογης απόφασης.

Με τις ενέργειές σας, αποδείξατε

• αφενός ότι είστε ανιστόρητος για τις πάγιες θέσεις, τα πεπραγμένα, τους αγώνες και τις επιτυχίες της χώρας σας στην μόλις προηγούμενη Προεδρία (αυτήν του 2003),
• αφετέρου ότι συρθήκατε -για άγνωστους λόγους- από τις πολυεθνικές χωρίς να έχετε λάβει, προς τούτο, καμία εντολή από τους Έλληνες και Ευρωπαίους Πολίτες και κυρίως Αγρότες.

Ταυτίσατε, έτσι το όνομά σας αλλά κυρίως το όνομα της Ελλάδας, με ένα μείζον έγκλημα, το οποίο θα έχει απρόβλεπτες επιπτώσεις στις επόμενες γενιές, χωρίς καν να συνειδητοποιήσετε σε ποια οικονομική, διατροφική και περιβαλλοντική περιπέτεια  οδηγείτε την Ευρώπη.

Κύριε Υπουργέ, Προεδρεύοντα του Περιβάλλοντος στο Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης,

οι ευθύνες σας είναι τεράστιες, καθώς η «συμβιβαστική» σας πρόταση κατέληξε σε μια οδυνηρή πολιτική συμφωνία που επιτρέπει, σε όσες κοινοτικές χώρες το επιθυμούν, την καλλιέργεια Γενετικά Τροποποιημένων Οργανισμών.

Αυτή η πολιτική θέση, παρά την δυνατότητα της επιλογής που αφήνει στα κράτη-μέλη, διαμορφώνει συνθήκες στρέβλωσης του ανταγωνισμού και ως εκ τούτου περιορίζει ασφυκτικά τα κράτη-μέλη αναιρώντας τα όποια περιθώρια τυχόν απαγόρευσης των ΓΤΟ με επίκληση λόγων δημοσίας υγείας, δημόσιας τάξης, προστασίας του περιβάλλοντος, ακόμη και λόγους χωροταξίας.

Παρά τις όποιες «πιέσεις» τρίτων ή «προτάσεις» συμβούλων σας, οφείλατε να είχατε αντιληφθεί ότι μόλις αρχίσουν τέτοιες καλλιέργειες σε κοινοτικές χώρες, είναι πλέον πρακτικά αδύνατον να εμποδιστεί η γενίκευση της εισαγωγής μεταλλαγμένων φυτών και των προϊόντων τους και στις κοινοτικές χώρες, που δεν επιθυμούν την κατανάλωση ΓΤΟ σε οποιαδήποτε μορφή (είτε ως ζωοτροφές είτε ως τμήματα του περιεχομένου τροφίμων για τους ανθρώπους).

Ολόκληρη την επιστολή μπορείτε να διαβάσετε στο http://www.cisd.gr/archives/2955

Ο υπουργός ΠΕΚΑ σε ερωτήσεις που δέχτηκε από έλληνες βουλευτές, εξήγησε το πλαίσιο και   απάντησε στην κριτική, λέγοντας μεταξύ άλλων:

«Η κριτική που ασκείται στην πρόταση δεν ανταποκρίνεται στα πραγματικά δεδομένα. Αναφορές όπως, π.χ. ότι για να προχωρήσει κάποιο κράτος-μέλος σε απαγόρευση καλλιέργειας ΓΤΟ, πρέπει να πάρει έγκριση/σύμφωνη γνώμη από την εταιρεία βιοτεχνολογίας, ή ότι η όποια απαγόρευση μπορεί να ληφθεί υπό την προϋπόθεση ότι δεν αντικρούει την αξιολόγηση περιβαλλοντικών κινδύνων και κινδύνων υγείας που έχει πραγματοποιήσει η EFSA, είναι εσφαλμένες.

Η πραγματικότητα είναι ότι σύμφωνα με την πρόταση, το κράτος-μέλος ζητά αρχικά (είτε απευθείας, ή με τη μεσολάβηση της Ευρωπ. Επιτροπής) από την εταιρία να μην συμπεριληφθεί στο γεωγραφικό πεδίο εφαρμογής της αίτησής της κατά τη φάση της αδειοδότησης του ΓΤΟ.  Εφόσον η εταιρία δεν συναινέσει, το κράτος-μέλος προχωρά εντός 3 μηνών στην απαγόρευση, χωρίς τη σύμφωνη γνώμη της εταιρίας αλλά, ακόμα σημαντικότερα, χωρίς τη σύμφωνη γνώμη της Ευρωπ. Επιτροπής.

Αναφορικά με την ανάλυση κινδύνου που έχει πραγματοποιήσει η EFSA, η πρόταση προβλέπει ότι το κράτος μέλος μπορεί να επικαλεστεί συμπληρωματικούς λόγους της ευρωπαϊκής περιβαλλοντικής πολιτικής, διαφορετικούς από εκείνους που έχουν συγκεκριμένα αξιολογηθεί από την EFSA, κάτι απόλυτα απαραίτητο για νομικούς λόγους».

Ολόκληρο το διευκρινιστικό δημοσίευμα μπορείτε να το διαβάσετε στο: http://www.capital.gr/News.asp?id=1977412

Όμως, ο αντίλογος λέει πως η εν λόγω νομοθετική πρόταση αποσκοπεί στο να εγκρίνεται η καλλιέργειά τους στην Ε.Ε. πιο εύκολα και το δημοκρατικό «αντάλλαγμα», που τάχα δίδεται, ώστε να μπορεί να επιλέξει η κάθε χώρα, μετά, το αν θα καλλιεργεί τα μεταλλαγμένα που πήραν έγκριση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή σύμφωνα με τη γνωμοδότηση της EFSA, (η οποία έχει ήδη αποφανθεί θετικά για 7 από τις 13 αιτήσεις μεταλλαγμένων, που έχουν κατατεθεί και για τις υπόλοιπες συνεχίζεται η αξιολόγηση των μελετών ανάλυσης κινδύνου), είναι ψεύτικο.
Η παγίδα σε αυτή τη νομοθετική πρόταση, είναι, πως ναι μεν δίνει το δικαίωμα στις κυβερνήσεις να απαγορεύουν την καλλιέργεια μεταλλαγμένων στη χώρα τους, αλλά μόνο για λόγους αστικής ανάπτυξης, αγροτικής πολιτικής, ή κοινωνικοοικονομικούς και όχι για λόγους περιβάλλοντος και υγείας. Καθώς, όμως οι παραπάνω λόγοι είναι υποκειμενικοί, η απαγόρευση αυτή θα καταπίπτει εύκολα στα δικαστήρια.  

Είμαστε σε επιφυλακή. Ενημερωνόμαστε, ενημερώνουμε, παρεμβαίνουμε, πιέζουμε. Για να μη χάσουμε σήμερα αυτό, που ως χτες ήταν δεδομένο και αυτονόητο.